Oyun tarihler boyunca süregelmiş ve etkinliğini hiç yitirmemiş bir aktivitedir. Kültürden kültüre farklılıklar gösterse de evrensel bir yanı vardır oyunun. Hayatımızın her döneminde var olan oyun, özellikle erken çocukluk eğitiminin de en önemli parçasıdır.
Oyun, çocuğun yaşama hazırlandığı yerdir. Oyun yoluyla çocuk çevresini tanır, hayal gücü gelişir, sıra bekleme ve empati kurma gibi becerileri kazanır. Oyun, çocuğa yaşam provası sağlar ve böylece sosyal gelişimine büyük katkıda bulunur. Oyun ortamlarında çocuklar yaşıtlarını izleyerek davranışlar geliştirir ve onları taklit ederek, sosyal davranışları öğrenme fırsatları bulurlar. Birçok oyunlarında yetişkin yaşamlarının da provasını yaparlar. Arkadaş ilişkileri çocukların gelişiminde büyük rol oynar ve bu ilişkiler çocukların sosyal beceriler kazanmasına yardımcı olur. Arkadaş ilişkileri yaşamın ilk yıllarında başlar. Bu yıllarda birbirinden kopuk bir ilişki varlığı gözlenmektedir. Farklı gelişim dönemlerinde arkadaşlığın anlamı farklılıklar gösterir. Başlarda arkadaş edinmek ve arkadaşlığı sürdürmek zor gibi görünse de gelişimsel olarak olgunlaşma ve deneyimler, çocukları ilişki kurmaya hazır hale getirecektir. Arkadaş ilişkilerinde 4-6 yaşları arasında artış olur. Bu yaşlarda çocukların daha az yetişkin müdahalesine ihtiyaç duyduğu gözlenmektedir. Daha uzun süre ve daha çeşitli oyunlar oynayarak birçok sosyal beceri kazandıkları görülmektedir.
Oyun, çocuğun dünyayı tanımasında, duygularını anlamlandırmasında, kendini ifade etmesinde, keşfetmesinde ve öğrenmesinde büyük önem taşır. Oyun sırasında çocuk gerçek yaşamını canlandırabilir ve ihtiyaçlarını ortaya koyabilir. Çocuğun oyun ortamındaki sosyal davranışı, çevreye uyum ve ilişki kurabilme becerisi ile ilgilidir.
Okul öncesi dönemde çocuğun gelişimindeki olgunlaşma düzeyi ile birlikte çocuklar arkadaşlarıyla karmaşık ilişkiler kurabilirler. Okulun da hayatlarına girmesiyle düzenli olarak arkadaşları ile etkileşimde bulunurlar. Farklı oyunlar oynama, grup oyunlarına katılma, sıra bekleme, hakkını arama, kurallara uyma, liderlik, lideri takip etme gibi birçok farklı davranış geliştirdikleri görülmektedir ve artık akranlarıyla birbirlerine daha bağlıdırlar.
Okulun başlamasıyla birlikte, akranların yaşamdaki önemi de artmaya başlar. Çocuklar arkadaşlık kurabilmenin ve farklı oyun etkinliklerine katılmanın grup tarafından gördükleri kabule bağlı olduğunu fark ederler. Artık akranlarıyla zaman geçirmek istemediklerinde bile onlardan eskiden olduğu kadar kolayca uzaklaşamazlar, çünkü zamanlarının büyük kısmını beraber geçirmek zorundadırlar. Bu dönemde çocuklar, kendi cinsiyetindeki arkadaşları ile oynama eğilimindedir. Kız ve erkek grupları olarak farklı oyun tercihlerinde yer alırlar. İlkokul döneminde bu ayrım giderek keskinleşir.
Arkadaş ilişkileri çocuğa pek çok şey kazandırır. Sosyal ilişkiler kazanırlar, problem çözerler, cinsel kimliklerine uygun davranışlar geliştirirler, duygularını anlamlandırırlar, kendilerini ifade ederler ve sosyal roller belirlerler. Arkadaşlar, çocukların kendi kişiliklerini geliştirmelerine yardımcı olur. Ve bu sayede sağlıklı bireyler olarak topluma adapte olurlar.
Yasemin SEREN
Anasınıfı Öğretmeni
