Okul öncesi, çocuğun dünyayı keşfetmesini ve tanımasını izlemek için heyecan verici bir dönemdir. Küçük çocukları düşündüğümüzde İngilizce öğrenmek etrafındaki dünya ile iletişim kurmalarına olanak sağlamaktadır. Bu dönemde çocuklar, belli nesneleri isteyebilir, soru sorabilir, kendi dünyaları hakkında konuşabilir ve anaokuluna başlamadan önceki durumlarına kıyasla daha üst düzey bir iletişim kurabilirler.
Anaokulu öğrencileri oyun oynama fikrine bayılırlar. Birbirinden değişik oyun olanakları ile donatılmış bir ortamda öğrenmek onlar için daha kolay olacaktır. Bu yüzden eğlenceli ve heyecan verici oyunlar oynamak öğrenmelerine yardımcı olur. Oyun oynarken birçok yapı öğrenirler ve belli harfleri ya da kelime ve yapıları öğrendiklerinin farkına bile varmazlar. Öğretmenler çocuklara boyamaları için harfler veya kelimeler verebilir, harflerle ilgili resim yapmalarını isteyebilir, böylelikle harfleri yazmalarını sağlayabilir; hikaye kitaplarından canlandırmalar yapmalarını isteyebilir, belli sesler ile başlayan eşyalar getirmelerini isteyebilir ve bunun gibi etkinliklerle öğrenme fırsatları yaratabilir.
Çocuklar üç yaşına geldiğinde hala temel dil becerilerini geliştirmeye devam ederken, birtakım karmaşık cümle yapılarını da kullanmaya başlar. Beş yaşına geldiğinde ise bir çocuğun dil kullanımı bir yetişkininkine benzemeye başlamıştır. Üç yaşından itibaren çocuklar hayallerini anlatabilir, başı ve sonu belli olan inandırıcı, mantıksal veya kurgusal anlatımlar yapabilir.
Çocukların ‘anlatma’ eylemini kendi yaşadıklarını anlama ve kendilerini başkalarına anlatma amacıyla kullandıkları düşünülmektedir. Yani, kendini ifade etme hem çocuğun kendini anlamasına yardımcı olduğu gibi, başkalarının da onu anlamasına yardımcı olmaktadır. Bu yüzden hem yetişkin hem de akranlarıyla olan konuşma temelli iletişimleri gün geçtikçe derinleşir ve konuşma süreleri uzar. Bu kendini anlama ve anlatmadaki ihtiyacın ve önemin de aynı oranda artığını gösterir. Çocuklar bu yüzden dil becerilerinin artırmaya yönelik çabalar; çünkü bu etrafındakilerinin bakış açılarını anlamalarına ve içselleştirmelerine yardımcı olur. ‘Anlatı’ dünyasının bir bireyi olmanın adımlarıdır bunlar aslında. Ayrıca, çocukların kiminle konuştuğuna göre dil becerilerinin de şekillendiği görülür. Bu yüzden çocuğun kiminle paylaşım içinde olduğu da önemlidir. Örneğin, dil açısından zengin bir sohbet ortamı çocuğun da daha zengin bir dil kullanması ihtiyacı doğuracaktır. Ya da İngilizce konuşulan bir ortamda çocuğun bundan etkilenmesi ve İngilizce kelimeler kapması ya da sahte de olsa İngilizce konuşuyor gibi yapması durumlarını buna örnek olarak gösterebiliriz.
Küçük çocukları olan ailelerin evde okuryazarlığı geliştirmeye yönelik yapabilecekleri birçok aktivite ve etkinlik olabilir. Yatmadan önce ya da günün herhangi bir saatinde çocuğa kitap okumak gibi; fakat böyle bir okuma saatinde çocuğun kitaba dokunduğundan ve okuduğunuz sayfaları gördüğünden emin olun. Hikayeyi sadece okumayın, resimlerine bakın ve hakkında konuşun. Çocuğun harfleri, şekilleri ve renkleri göstermesine izin verin.
Okuma alışkanlıklarının evde başladığını unutmayın. Çocuklar dünyayı okur. Bu yüzden evinizde okuma alışkanlığını destekleyecek uyarıcıların bulunduğundan ve okuma zengini* bir ortam kurduğunuzdan emin olun.
Okuyun! Sizin için alışkanlık haline dönüşmemiş bir durumun, çocuğunuz için önemli olmasını bekleyemezsiniz. Bu yüzden çocuğunuzun sizin de okuyan biri olduğunuzu görmesini sağlayın. Model olun. Çocuğunuzun size yüksek sesle okuma yapmasını isteyin. Eğer henüz okuyamayan bir çocuğunuz varsa, ondan bir kitabı sayfa sayfa anlatmasını isteyebilirsiniz. Çocuğunuzun okuyormuş gibi davrandığını ve bir hikaye anlattığını göreceksiniz. çocuğunuza her gün okuyun ve bunun hayatınızın bir parçası haline dönüşmesine izin verin.
* Burada ‘print-rich’ kavramı kullanılmıştır ve okumaya yönelik zengin ortamları ifade etmektedir. Yani görseli bol, çocuğun okumaya yöneleceği köşeler, kitaplıklar, posterler bunlara örnek olabilir. Bu ortamların amacı çocuğun dünyasına kelimeleri, harfleri katmak ve bunları etrafında sürekli gördüğü, hayatının parçası olduğu bir çevre yaratmaktır.
Yasemin İSLAH
İngilizce Öğretmeni, Öğretmen Eğitmeni
Referans:http://www.martilarus.com/134/children-read-their-environments/
