1. Doğa Yürüyüşüne Çıkın
Çocuğunuzla doğa yürüyüşüne çıkın. Korkmayın! Ne kadar sevdiklerine inanamayacaksınız. O gün yorulsa ve zorlansa bile, doğada olduğu günler büyüdüğü zaman aklında kalacak olan anılardan olacaktır.
6-8 yaş aralığında çocuğunuzla kısa olarak tabir edebileceğimiz 8-10km’yi bulan doğa yürüyüşleri gerçekleştirebilirsiniz. Ancak sık sık durmaya hazırlıklı olun. Hemen olmasa bile alıştığınız zaman bu kilometreler size kısa gelmeye başlayacaktır. Şehirde parklarda yapacağınız yürüyüşlerle de çocuğunuzu alıştırabilirsiniz.
8-12 yaş aralığında ise bir çocuk standart bir 10-15km arası doğa yürüyüşünü rahatlıkla yapabilir. Hatta örneklerim bile var; mesela yaz kış demeden bize katılan Çınar. Babası her hafta sonu yürüyüşe çıkar. Ama bu sene bir değişiklik yaptı ve yürüyüşlere oğlunu da getirmeye başladı. Çınar ilk defa karda 16km yürüdüğünde benim yanımdaydı ve bu onun 5. doğa yürüyüşüydü. Otobüse ulaştığımızda yüzündeki başarma duygusunu görmenizi dilerdim: Yaptım! Hem de karda, hem de 16 km!
Ve Çınar sadece 9 yaşında…
Evet, doğada olmak çok güzel ancak bunun şakaya gelmeyeceğini de bilmemiz gerek. Bunun için malzemelerinizi sağlam tutmakta ve profesyonel bir rehberlik almanızda fayda var. Bizim bölgemiz için konuşursak, Marmara Bölgesi ve civarında günübirlik doğa yürüyüşü turları yapılmakta.
2. Kendi Doğa Oyununuzu Keşfedin
Doğada gerçekleştirebileceğiniz oyunlardan biri de çevredeki doğal varlıkları saymak olabilir. Mesela “beş farklı ağaç bulma” oyunu ya da “on farklı hayvan” bulma oyunu yaratabileceğiniz oyunlardan olabilir. Memeliler, kuşlar, böcekler, sürüngenler, salyangozlar ve diğer canlılar hepsi oyunlarınızın bir parçası olabilir. Ayak izleri ya da yuva delikleri de oradan geçen hayvanları sayarken oyuna dahil edebileceğiniz şeyler olabilir. Bu tamamen sizin ve çocuğunuzun üretme gücüne bağlı, bulduğunuz oyun ise tamamen size özgü, “sizin” oyununuz olacak. Bu konuda çocuğunuzun size önderlik etmesine izin verebilirsiniz, gerçekten bu konuda çok yaratıcılar.
3. Bir Ağaç Evlat Edinin
Çocuğunuzla beraber bir ağaç dikin. Bu ağaç onun olsun, büyütmekten o sorumlu olsun. Bu ağaçları büyük bir saksıya da dikebilirsiniz. Mesela seçtiğiniz ağacın bize özgü bir tür olmasına dikkat edebilirsiniz: Meşeler, çamlar, çınarlar, sedirler… Böylece büyüdüğü zaman bir doğal alana dikebilirsiniz. Ya da bir doğa yürüyüşüne gittiğinizde kendinize bir ağaç belirleyin ve ona sarılın. O sizin ağacınız olsun, böylece oraya her yürüyüşe gittiğinizde ağacınıza sarılabilirsiniz. Ağacınızın tohumlarını toplayın böylece ağacınız ölse bile onu yeniden üretebilirsiniz.
4. Doğa Harikalarını Toplayın
Evinizde bir “doğa harikaları” kutusu oluşturun. Meşe palamutları, yapraklar, taşlar, tohumlar, kırık dallar, kozalaklar, kabuklar, çiçekler… Böylece her yürüyüşten geldiğinizde çocuğunuz “harikalar kutusuna” bulduğu şeyleri koyabilir. Böylece hazinelerini daha sonra da çıkarıp defalarca inceleyebilir.
5. Yaprak Koleksiyonu Yapın
Yaprak toplayın. Topladığınız yaprakları bir defter belirleyip kuruması için tek tek sayfalarının arasına koyabilirsiniz. Kuruduktan sonra başka bir temiz deftere bu yaprakları yapıştırabilirsiniz. Yaprakları topladığınız ağaçların isimlerini not edebilirsiniz. Değişiklik olsun isterseniz farklı şekillerdeki yaprakları toplayın. Bunun için en ideal yerlerden biri de İstanbul Bahçeköy’de bulunan Atatürk Arboretumu’dur. Anadolu Yakasında ise Ataşehir’de bulunan Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Göztepe’de Özgürlük Parkı gidilebilecek güzel yerler arasındadır. Mesela Amerikan Lale Ağacı ya da Gingko biloba Ağacı yaprakları toplayabilirsiniz. Ne kadar değişik olduklarına hayret edeceksiniz.
6. Erken Baharda Çiçeklenen Ağaçları Ziyaret Edin
Sakura (Kiraz Çiçeği) zamanı parklara koşun. Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi bunun için ideal bir yerdir. Kiraz çiçeklerini inceleyin. Yapraktan önce çiçek verdiklerini fark edin. Üsküdar’da Fethi Paşa korusunda erguvanların altında oturun. Sapsarı çiçek açan mimoza ağaçlarını görmek de kaçırılmaması gereken fırsatlardan.
7. Bulutları Gözlemleyin
Çocuğunuz muhteşem bir bulut gözlemcisi olabilir. Bu fırsatı ona yaratın. Çeşitli bulut şekillerini tablo halinde internetten bulabilirsiniz. Bu etkinliği evinizin balkonunda hatta odanızın camından bakarak bile gerçekleştirebilirsiniz.
8. Sebze Bahçesi Oluşturun
Bahçenizde, evinizin balkonunda, camınızın önünde sebze bahçenizi oluşturabilirsiniz. Saksılarınızı kullandığınız pet şişeleri keserek yapabilirsiniz. Size biraz toprak, birkaç tohum ve su yeterli olacaktır. Küçük ve çabuk yetişen sebzeler çocuğunuzun bakabilmesi ve toplayabilmesi için daha kolay olacaktır. Örneğin kiraz domates bunun için çok güzel bir tercih.
9. Milli Parklarda Tatile Çıkın
Milli parkları çocuğunuza anlatın. Haritayı önünüze açın ve yerlerini gösterin fotoğraflarını gösterin. Harita incelemekten çok keyif alacaklardır. Ve sonra çadırınızı alın, milli parklara tatile gidin. Buralarda pansiyonlarda ya da bungalovlarda da kalabileceğiniz olanaklar bulunmakta. Ama benim tercihim her zaman çadırdan yanadır. Kaçkar Dağları’nda, Niğde Aladağlar’da, Toroslar’da, Bolu Aladağ’da, Yedigöller’de, Kastamonu Küre Dağları’nda, Bursa Uludağ’da, Kuşadası Dilek Yarımadası’nda, Kocaeli Kartepe’de, Kocaeli Ballıkayalar’da, Trakya’da Istranca Ormanları’nda ve daha birçok tabiat parkı ve milli parkımızda size kamp yapma ve doğada bulunma olanağını veren çok güzel alanlar bulunmakta.
10. Doğa Günlüğü Tutun
Yaptıklarınızı yazın, resmedin. Tarihsel bir günce de tutabilirsiniz. Mesela sebze bahçenizde tohumunuzu ektiğiniz tarihi, sebzenizin çiçek açtığı tarihi ve sebzenizi elinize aldığınız tarihleri fotoğraflı ya da resimli olarak günceniz de tutabilirsiniz. Bunu her yıl yaptığınızda, yıllar arasında hangi
aylarda neler yaptığınız karşılaştırabileceğiniz bir olanağınız olur. Çıktığınız yürüyüşleri yazın, hangi yürüyüşte hangi yaprakları topladığınızı yazın. Hatta kuruttuğunuz yapraklarını güncenize ekleyin.
Aynı parkuru dört mevsimde de yürüyüş ve fotoğraflayın ve aynı yerin mevsimsel değişiklikleri gözlemlemenin heyecanını hissedin. Doğa anılarınızı böylece defalarca inceleyebileceğiniz bir hazine haline getirebilirsiniz. Doğa güncesi olarak Taze Kitap Yayıncılığın “Yeşil Günlük” örneğini inceleyebilirsiniz.
En önemlisi doğada kalın, doğayla kalın, nefes alın…
Esin KAYHAN
Ekoloji Öğretmeni
