Çocuğum İngilizce okumayı öğreniyor! Yazı dizisinin ikinci durağında işin mutfağından İngilizce okumayı öğrenirken öğretmenlerin en sık kullandıkları ve öğrencilerine öğrettikleri kelime çözümleme ipuçlarına göz atacağız.
İngilizce öğretmenleri okumayı öğretirken belirli taktikler uygular ve zamanla çocuklara da bunları öğretirler. Böylelikle, okurken bir kelimeye takılan öğrenciler o kelimeyi çözümlemek için neler yapmaları gerektiğini bilirler.
Bir ebeveyn olarak bu ipuçlarını bilmeniz, çocuğunuz okurken yanında daha bilinçli bir şekilde bulunmanıza yardımcı olabilir.
Bak ve Oku: Bazı kelimelerin seslerine ayrılmadığını ya da ayrılmadan öğrenilmesi gerektiğini söylemiştik. Çocuğun bu kelimeleri baktığında tanıması ve seslerine ayırmadan tek seferde söylemesi bekleniyor. Örneğin; kelimesini /w/h/a/t/ diye seslerine ayırmadan, tek seferde bakıp okuması gibi.
Hecele: Okumayı öğrenirken seslerin ve hecelerin farkındalığını kazanmak çok yardımcı olabiliyor. Bunun önemli adımlarından biri de kelimeleri hecelemek. Öğretmenler hecelemeyi öğretirken genelde kelimelerin her hecesinde alkış kullanırlar. Örneğin, pen-cil-case kelimesi: 3 hece / 3 alkış gibi.
Bağlantı Kur: Yeni bir kelimeyi okurken daha önceden öğrendiğiniz hece ya da kelimelerle bağlantı kurmak; örneğin kelimesini biliyorsanız kelimesini okumak daha kolay olacaktır. Ya da kelimesini biliyorsanız, için kelimeyi baştan seslerine ayırmak gerekmeyecektir.
Uzaktan Bak: Evet, kelimeye uzaktan bakıyoruz. Bazen çocuklar zor olduğunu düşündükleri bir kelimeye takılır ve dururlar. Öğretmenler bu durumda kelimeye uzaktan bakmasını isterler. Hatta kelimenin altına bir nokta çizmek de buna yardımcı oluyor.
Kulaklarını Aç: Çocuklar bir cümleyi okurken kelimelerden birisini yanlış okuyabiliyorlar. Bu durumda öğretmenler çocuktan cümlenin kulağa doğru gelip gelmediğini sorarlar. Cümle kulağa anlamlı mı geliyor yoksa biraz saçma mı? Çocukların sadece kelimelere odaklanmamaları, zamanla cümlelerin anlamını da düşünmeye alışmalarını sağlamak için güzel bir yöntem.
Başa Sar: Cümleyi baştan okumak, okumayı öğrenmenin ve geliştirmenin çok doğal bir yolu. Her şeyi bir tek seferde okuma yarışına girmeye gerek yok. Çocuğun okurken takıldığında ya da cümle anlamsız geldiğinde baştan okumasını teşvik etmek gerekiyor.
Değiştir: Bazen çocuklar uzun okunması gereken bir sesi kısa ya da kısa okunması gereken sesi uzun okuyabiliyor. /epıl/ kelimesini /eypıl/ olarak okumak gibi. Bu durumda öğretmenler ‘değiştir’ der ve çocuklar bir sesin değişmesi gerektiğini anlar. Değiştir derken kısa ses için parmakları kısa açar, uzun ses demek içinse uzatma işareti yaparlar.
Atla: Cümlenin bütününden anlam çıkarmayı duymuşsunuzdur. İlerleyen dönemlerde çocuklardan bu stratejiyi kullanmaları istenir. Yani, bir kelimeye takılmadan, o kelimeyi atlayarak okumak. Çoğunlukla cümlenin gidişatından ya da anlamından kelimeyi kendileri bulabiliyor.
Mış Gibi Yap: Bazen, çocuğun takıldığı bir kelimeyi söyleyecekmiş gibi yapmasını istenir. Dudaklarını kelimenin ilk sesini söyleyecekmiş gibi hazırlaması söylenen çocuk, ilk sesi söyler gibi yaptığında kelimenin gerisi de gelebiliyor. Örneğin, kelimesi için çocuğun ffffff sesini çıkarması gibi. (Biraz uzatarak söylenir).
Yardım İste: Evet, sonuncusu bir yöntemden daha çok bir tavsiye aslında. Çocuğa eğer hiçbir yöntem işe yaramıyorsa yardım iste deniliyor. Ama öncesinde en azından okumak için çaba göstermesi bekleniyor.
Sonraki yazı: 7 Adımda İngilizce Okuma Çalışmalarında Çocuğunuza Destek Olun
Yasemin ISLAH
İngilizce Öğretmeni, Öğretmen Eğitmeni
Teach Me How To Read: 10 Strategies to Try When You are Stuck on a Word
https://blog.udemy.com/short-and-long-vowel-differences
http://www.readinghorizons.com/reading-strategies/decoding/why-they-work-for-struggling-readers
http://www.fcrr.org/staffpresentations/RHudson/word_work_RF_Longisland_FCRR.pdf
http://people.uncw.edu/bramleyg/documents/guidingreadersandwriters-chapter22.pdf
https://www.readinga-z.com/newfiles/strat/read_strat.html
